Kunstkringen in het Antwerpse, rond het einde van de 19de eeuw
 

KUNST VAN HEDEN - Antwerpen 1905-1959

 

HISTORIEK :

 
Kunst van Heden - L’Art Contemporain - was een Belgische vereniging van beeldende kunstenaars en kunstmecenassen, gesticht in Antwerpen op 1 maart 1905.
 
De stichters waren de Antwerpse industriëlen Frans Franck, Louis Franck en Charles Franck alsook de letterkundigen Paul de Mont en Emmanuel de Bom. In de vereniging was ook plaats voor kapitaalkrachtige leden-mecenassen zoals Bracht, Kreglinger, Bunge, Speth, Mund, Bischoffsheim, Fester, Osterrieth en von der Becke. Deze laatste richtte in 1872 trouwens mee de rederij 'Red Star Line' op.
 
De bedoeling was een Antwerps bruggenhoofd te vormen ter promotie van de eigentijdse Belgische kunst. En dit via lezingen, publicaties, tentoonstellingen en schenkingen aan musea. In Antwerpen was dat, in tegenstelling tot Brussel, een braakliggend terrein.
 
Alleen de meer gematigde, behoudsgezinde vereniging 'Als ik Kan' en de meer vooruitstrevende maar kleine groep 'Eenigen' bezetten in Antwerpen het terrein. 'Eenigen' hield trouwens op te bestaan ten tijde van de stichting van 'Kunst van Heden'. Ze wordt daarom beschouwd als de 'embryonale fase' van 'Kunst van Heden'.
 
Veel namen van leden uit de ene groep komen trouwens terug in de andere. Andere Antwerpse voorlopers waren 'De Scalden' (1889-1914), die in feite weinig vernieuwing bracht, 'L'Association pour l'Art' (1892-1893) en 'De Kapel' (1899-1905), gesticht door François Franck. Deze laatste beweging was een soort volksuniversiteit waar van gedachten werd gewisseld over artistieke, filosofische en de politieke actualiteit.
 
Leden-kunstenaars uit de begintijd waren:
Albert Baertsoen, Richard Baseleer, Emile Claus, Jean Delvin, Victor Charles Hageman, Eugène Laermans, Hendrik Luyten, Charles Mertens, Constantin Meunier, George Minne, George Morren, Ernest Rombaux, Victor Rousseau, Jakob Smits, Eugeen Van Mieghem en Walter Vaes.
Kort daarop sloten ook James Ensor en Egide Rombaux zich aan bij deze vereniging.
 

 

TENTOONSTELLINGEN :

 
De eerste tentoonstelling van 14 mei tot 15 juni 1905 greep plaats onder grote belangstelling in het pas afgewerkte Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen en was een retrospectieve gewijd aan Henri Leys en Henri de Braekeleer.
 
Hierop volgde elk jaar (van 1905 tot 1940) een nieuwe tentoonstelling waarbij de leden hun werken aan het publiek konden tonen.
 
Er werden tentoonstellingen georganiseerd met werken van onder meer Auguste Rodin, Constant Permeke, Gustave en Leon De Smet, Gustave Van de Woestijne, Rik Wouters en Eugeen Van Mieghem.
 
De lijst van tentoonstellingen en leden is te lang om hier opgesomd te worden.
 
Tijdens de tweede wereldoorlog overleden verscheidene stichters, terwijl andere naar het buitenland verhuisden. Dat betekende de aftakeling van de vereniging, die met een laatste tentoonstelling in 1959 het definitief voor bekeken hield.

 

Bronnen :
- LFM, In dienst van de kunst KMSKA 1991 - Antwerps mecenaat rond Kunst van Heden 1905-1959
- De Zondag 'krant' - Meubelmaker met passie voor kunst - zondag 13 februari 2005
- Stijn Vanclooster, 'Het begin der historische opfrissing. De Kapel: artistieke beweging rond 1900'... AMVC, 2003