Bertha Schiltz
° 03.10.1901 Antwerpen - † 06.01.1990 Antwerpen
- kunstschilder
- dochter van Jeanne Mortelmans en Emiel Schiltz
- nicht van de gebroeders Lodewijk, Frans en Antoon Mortelmans
Biografie
Bertha Schiltz werd geboren te Antwerpen op 3 oktober 1901. Reeds zeer vroeg bleek haar aanleg voor tekenen en schilderen, toen ze twaalf jaar was, kreeg ze reeds tekenles aan huis.
In 1918 ging ze naar een privaatatelier en van 1921 tot 1926 volgde ze de lessen aan het Koninklijke Academie van Antwerpen.
In 1924 werd ze hier laureate voor het tekenen naar antiek beeld. Toch beschouwde de kunstenares haar opleiding nog niet helemaal voltooid en dus ging ze in 1926 naar het Hoger Instituut voor Schone Kunsten, waar ze studeerde onder leiding van profesor Richard Baseleer en van professor de Bruycker (etsen).
Op 32-jarige leeftijd besluit ze op eigen kracht te gaan werken. Ze neemt dan deel aan een aantal groepstentoonstellingen en aan de vierjaarlijkse tentoonstellingen van 1934 en 1948. Ook levert ze werk voor een aantal persoonlijke tentoonstellingen o.m. in 1937 te Antwerpen, in 1948 te Temse en in 1956 opnieuw te Antwerpen (Galerij Breckpot). Ook in het dagelijks leven bleef Bertha Schiltz haar kunst trouw. Zij was namelijk tekenlerares aan het Sint-Lutgardisinstituut te Antwerpen van 1943 tot 1954 en te Hoegaarden in de jaren 1953-54.
Wat nu te zeggen over haar schilderijen?
Wie geboren is te Antwerpen kan moeilijk ontkomen aan de bekoring van de Schelde. Soms zacht-bekoorlijk, soms wreed, maar altijd groots vloeit deze prachtige stroom langs het oude Antwerpen.
In olieverfwerk, in etsen, in aquarellen en in schetsen weet Bertha Schiltz het eeuwige leven van de Schelde vast te leggen, soms teder, soms onstuimig zoals het water zelf. Daarnaast kennen we van haar hand een aantal gevoelige stillevens, vol warme en zachte kleuren, werkelijk kleine pareltjes. De kunstcriticus H. Colley noemt haar kunst in La Métropole van 28 januari 1956: « Stille, sobere kunst, waarin de grote waarde van het schilderen naar de natuur te voorschijn treedt ».
Mija Proost
Titel van de catalogus : Bertha Schiltz - pastels - olieverf - tekeningen
van 19 november tot en met 12 december 1982
Uitgeverij : Antwerpen Galerij Brabo, Mercator n.v. 1982
... klinken de sobere kleuren en de discrete tonen van BERTHA SCHILTZ (°1901) als kamermuziek. Geboren in Antwerpen, kon zij moeilijk ontkomen aan de bekoring van de Schelde. Van in haar jeugd kwam zij in Bornem, en zij is dan ook vergroeid met Klein-Brabant. Emile Verhaeren, de hartstochtelijke zanger van de Schelde, kan zij nazeggen: ‘Escaut d'été, Escaut d'hiver, Escaut d'automne, tout mon être changeant se reconnaît en toi!’ In haar meestal natuurgetrouw werk, dat enigszins in de impressionistische traditie kan worden gesitueerd, brengt Bertha Schiltz de ervaren natuur via een eigen visie in beeld. Een gevoel voor opbouw kenmerkt haar werk, maar die feeling voor samenvatting doet het nochtans nooit ‘arm’ worden: er staat inderdaad niets teveel op. Van een donker palet evolueerde ze naar lichtere tinten en soepeler vormgeving. In haar onthecht werk laat Bertha Schiltz geenszins de zwaarte van de materie aanvoelen. De plastische poëzie ervan slaat op de toeschouwer over. Bovendien hoeft men nergens storende kleuren te betreuren. Bertha Schiltz puurt schoonheid uit het landschap aan de Schelde. Veelal teer, een enkele keer ook onstuimig - zoals het water. Atmosferische en structurele kwaliteiten ontdekt men volop in haar pastelschilderijen, die overigens een hoogtepunt in haar oeuvre vormen. Veelal bedient zij zich van zachte kleuren, soms ook van heldere, vreugdevolle kleuren. Altijd echter treffen de juiste kleurbuigingen, de fluwelen gamma's. Zin voor ruimte overkoepelt de werken van deze aan het Scheldeland verknochte kunstenares.
Bron : Vlaanderen. Jaargang 34 (1985) - auteur : René Turkry
website : www.dbnl.org
